Norma EN ISO 20345:2022 - Dla ochrony Twoich stóp

Norma EN ISO 20345:2022 - Zbiór wytycznych odnośnie ochrony stóp, kategorii obuwia ochronnego oraz wymagań dotyczących właściwości podeszwy.

W ostatnim czasie wiele mówi się o najnowszej wersji normy EN ISO 20345. Z czym to się wiąże i jakie ma znaczenie dla użytkownika końcowego? W poniższym artykule postaramy się przybliżyć co niesie za sobą wprowadzenie normy EN ISO 20345:2022 i jakie wymagania dotyczące obuwia ochronnego wprowadza.

Na początek należy pamiętać, że wszystkie modele obuwia bezpiecznego muszą być zgodne z normami i certyfikatami EN oraz wymogami określonymi w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425. 11 września 2023 roku opublikowano normę PN-EN ISO 20345:2022 dotyczącą obuwia bezpiecznego, która wprowadziła szereg zmian mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa pracowników i poprawę jakości obuwia ochronnego.

Obuwie bezpieczne, które zostało wprowadzone na rynek po dniu 30 marca 2023 powinno być certyfikowane zgodnie z normą EN ISO 20345:2022. Wyjątek stanowi obuwie ochronne będące już na rynku, którego certyfikat jest nadal ważny. Tego typu UE (certyfikat) zachowuje swoją ważność przez 5 lat. W związku z powyższym możemy zauważyć, że na rynku dostępne jest obuwie ochronne certyfikowane zgodnie z poprzednią jak i aktualną normą. Nie ma powodu do niepokoju, jest to sytuacja naturalna dla tzw. okresu przejściowego.

Jakie zmiany wprowadza norma EN 20345?

Zacznijmy od wymagań podstawowych – kategorii SB. Do tej pory norma określała parametry podnoska, który musi wytrzymać uderzenie z energią 200J oraz zgniecenie o sile 15kN; materiał z jakiego obuwie bezpieczne zostało wykonane; ergonomię i komfort użytkowania zapewniający odpowiednie warunki podczas wykonywania pracy. Jako nowość pojawiła się modyfikacja poziomu bezpieczeństwa antypoślizgowego. W nowej wersji certyfikowanej normy EN ISO 20345 usunięto oznaczenia SRA (Odporność na poślizg na podłożu ceramicznym pokrytym roztworem laurylosiarczanu sodu, SRB (Antypoślizgowość na podłożu ze stali pokrytym glicerolem) i SRC (Antypoślizgowość na obydwu w/w podłożach SRA + SRB). Testy antypoślizgowe podobne do SRA zostały uznane jako podstawowy wymóg certyfikacji i nie ma potrzeby oznaczania tego na produkcie. W skrócie aby but ochronny spełniał podstawowe wymogi (kategoria SB) musi zdać test tożsamy z dawnym SRA. Wyjątek stanowią tu buty specjalnego przeznaczenia do nietypowych powierzchni, jak np. buty z kolcami umożliwiającymi poruszanie się po ściętych pniach drzew przeznaczone dla drwali. Oprócz wspomnianego obligatoryjnego testu na antypoślizgowość możliwe jest wykonanie dodatkowych badań - SR. Obuwie z oznaczeniem SR przeszło pomyślnie test na podłodze z płytek ceramicznych nasączonej gliceryną (naturalnym związkiem pochodzącym z olejów roślinnych lub tłuszczów zwierzęcych). W takim przypadku nanosimy takie oznaczenie na produkt.

Powyższe wymagania są obligatoryjne dla obuwia bezpiecznego. W przypadku obuwia bardziej zaawansowanego możemy opcjonalnie rozszerzyć je o dodatkowe właściwości. Nie rozpisując się na temat wszystkich wymagań specjalnych (można zapoznać się z nimi na grafice poniżej), skupimy się za to na zmianach w normie i nowościach jakie zostały wprowadzone.

Zaczniemy od wodoodporności obuwia bezpiecznego. Według dotychczasowej normy obuwie z oznaczeniem S2 i S3 posiada hydrofobową cholewkę (WRU). W praktyce testowany był sam materiał a nie cały produkt (np. woda może wnikać w szwy). W nowej normie usunięto oznaczenie WRU, w jego miejsce pojawiło się oznaczenie WPA ( przepuszczanie i absorpcja wody) oraz WP (odporność na wodę).

Kolejnym aspektem wprowadzonym przez aktualizację normy jest przyczepność do drabiny. Do tej pory testy tego typu były wykonywane tylko w odniesieniu do obuwia profesjonalnego przeznaczonego stricte dla strażaków. Po wprowadzeniu normy EN ISO 20345:2022 dopuszcza ona możliwość przetestowania każdego obuwia bezpiecznego pod kątem przyczepności do szczebli drabiny.

Następna nowość dla obuwia bezpiecznego to odporność materiału noska na ścieranie SC (min 8000 cykli tarcia). Jest to przeważnie dodatkowe nalanie noska buta, które wzmacnia całą konstrukcję i wydłuża żywotność samego obuwia.

Ostatnia, ale nie najmniej istotna zmiana to sposób testowania wymagań dotyczących podeszwy pod kątem odporności na przebicie. Dotychczas każde obuwie posiadające wkładkę antyprzebiciową testowano z użyciem gwoździa Ø 4,5 mm i posiadało oznaczenie P. Nie miało tutaj znaczenia z czego została wykonana wspomniana wkładka antyprzebiciowa. Zmiany w normie ma objaśnić i wskazać z czego jest wykonana wkładka oraz jaki rodzaj gwoździa został użyty w testach antyprzebiciowych.

Nowe poziomy ochrony stóp

Nowa norma EN ISO 20345:2022 w zestawieniu z jej starą wersją (EN ISO 20345:2011) wprowadziła nowe typy odporności na perforację. Jak można zauważyć na załączonym obrazku kategoria S1 (gdzie ochrona przed przebiciem jest opcjonalna) dotychczas pojawiała się z przedrostkiem P oznaczającym wkładkę antyprzebiciową, jednak z uwagi na rozszerzenie testów wkładek antyprzebiciowych poziom S1 jest przedstawiony jako S1P (S1 + metalowa wkładka antyprzebiciowa, śr. gwoździa testowego 4,5mm), S1PL (S1 + niemetalowa wkładka antyprzebiciowa, śr. gwoździa testowego 4,5mm), S1PS (S1 + niemetalowa wkładka antyprzebiciowa, śr. gwoździa testowego 3mm).

W przypadku klas ochrony, które z definicji posiadają wkładkę antyprzebiciową zapis odporności na perforację wygląda odrobinę inaczej. Na przykładzie S3 (+ metalowa wkładka antyprzebiciowa, śr. gwoździa testowego 4,5mm), S3L (+ niemetalowa wkładka antyprzebiciowa, śr. gwoździa testowego 4,5mm), S3S (+ niemetalowa wkładka Stara norma - EN ISO 20345:2011 SB S1 S2 S3 S4 S5 S1P Nowa norma- EN ISO 20345:2022 SB S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S1P S3L S5L S7L S1PL S3S S5S S7S S1PS antyprzebiciowa, śr. gwoździa testowego 3mm). W taki sam sposób podzielone zostały kategorie ochrony S5 i S7.

Mam nadzieję, że powyższy artykuł chociaż trochę przybliżył Państwu „nowinki” związane z normami obuwia. Zmian jest sporo ale niewątpliwie mają one znaczący wpływ na komfort i bezpieczeństwo użytkownika. Jeśli nadal mają Państwo problem z prawidłowym doborem właściwego obuwia dla siebie lub swoich pracowników zapraszamy do kontaktu z Marel Plus. Wyszkolona kadra z pewnością pomoże podjąć właściwą decyzję, które obuwie robocze należałoby wybrać.